Utrecht: winkelgebied wordt ‘multireuringgebied’
De binnenstad als huiskamer voor iedereen. De binnenstad als magneet. De binnenstad als pronkkamer. Het zijn metaforen die goed passen bij het toekomstbeeld van Utrecht. Dit bleek bij het opstellen van de Omgevingsvisie Binnenstad Utrecht voor de gemeente Utrecht, waaraan ik een bijdrage leverde.
Voor de gemeente Utrecht werkte ik als teamlid en ‘expert reuring (publieksfuncties)’ mee aan het opstellen van de nieuwe Omgevingsvisie voor de binnenstad. Ik bundelde hierbij de belangen van cultuur, detailhandel, toerisme, evenementen en werken. Het concept ligt ter reactie voor aan iedereen die dat wil.
In deze Omgevingsvisie Binnenstad 2040 kiest Utrecht voor een aantrekkelijke, levendige binnenstad. Om te wonen, te ondernemen, te winkelen en te ontspannen. Daarbij zoeken we naar een evenwicht tussen de verschillende functies. Verschillende delen van de binnenstad zullen ook een verschillend evenwicht hebben. Het toekomstbeeld is beschreven vanuit vier kwaliteiten van de binnenstad:
- schoonheid
- variatie
- veerkracht
- ontspannen sfeer
Het stuk gaat uit van 26 strategische keuzes die ervoor moeten zorgen dat de genoemde kwaliteiten ook echt worden gekoesterd. Drie opvallende elementen hierin licht ik graag toe.
Gebiedsprofielen voor maatwerk
Allereerst pleit de visie voor toepassing van een nieuw instrument: de gebiedsprofielen. Dit zijn plannen op maat van logische, samenhangende gebieden waar een bepaalde opgave domineert. Denk bijvoorbeeld aan de groeiende leegstand van winkels en horeca in en om de Steenweg. Met belanghebbenden aan tafel kan de gemeente een proces organiseren om het soms beklemmende dictaat van beleggers en ontwikkelaars voor huurprijsmaximalisatie te doorbreken of meer ruimte te geven aan Utrechtse speciaalzaken of creatieve ondernemers. Of mogelijkheden te geven aan tijdelijke initiatieven. In deze aanpak wordt veel meer op maat van de straat ontwikkelruimte afgesproken voor afzonderlijke functies als detailhandel, horeca, erfgoed, cultuur, wonen, etc
Ruimte voor cultuur
In de ontwikkeling van kernwinkelgebied naar een verder gemengd gebied spelen cultuurfuncties een belangrijke rol. Grote en kleine culturele instellingen en ondernemers versterken elkaar en werken samen met partijen in de hele stad. Bij culturele producties zijn maker en organisatie vaak nauw verweven. De gemeente wil de culturele partijen in hun zoektocht naar locaties voor dit maakproces een plek geven, niet alleen aan de randen van de stad, maar ook in de binnenstad. Een brede programmering inpandig en op straat.
De waarde schoonheid voorop
Het bijzondere van de binnenstadsvisie is dat aan een zachte waarde als schoonheid een grote rol wordt toegedicht. Kwaliteiten van historie en erfgoed zijn kwetsbaar en Utrecht wil ze niet alleen koesteren. Nee de visie wil de schoonheid van de binnenstad vergroten, benutten en beleefbaar maken. Met de intrinsieke kwaliteiten als uitgangspunt. Hiermee zet de gemeente monumenten en cultureel erfgoed op één. Een overtuigende keuze. Denk aan beeldbepalende gebouwen publiek toegankelijk maken, steegjes en hoven verder openen en de openbare ruimte uitnodigend inrichten.
