Papegaaien over toerisme
De echtheid van de stad bewaken, zorgen voor een goede balans tussen inwoners en bezoekers, richting geven aan toeristische groei. Het zijn de nieuwe opgaven voor toeristische beleidsmakers en marketeers anno 2018. In een reeks blogs ga ik dieper in op deze opgaven. Vandaag: de eenzijdige belichting van het vakgebied toerisme door de Nederlandse media.
De zomer van 2018 is erg boeiend. Want er verschenen tientallen artikelen over toerisme in landelijke kranten en opiniebladen. Een verklaring voor de aandacht was de alarmbel die een Amsterdamse ombudsman liet rinkelen. Hij vestigde zich tijdelijk aan de rand van de Amsterdamse wallen om zich geheel onder te dompelen in het nachtleven van onze hoofdstad en kwam tot de conclusie dat de Wallen tot een urban jungle zijn verworden. Hierna verschenen diverse artikelen over overtoerisme en overlast. Slechts één artikel (in de Wetenschapsbijlage van de Volkskrant) ging in op mogelijke oplossingen, de overige artikelen belichtten de problemen.
Nauwelijks ‘overtoerisme’
Opvallend is het hoge papegaai-gehalte: de meeste journalisten schrijven moeiteloos over toerisme als massatoerisme om vervolgens één-op-één in te gaan op ‘overtoerisme’, drukte, overlast en vervlakking. Gespeend van enige nuance of relativering. Ze tonen zich hiermee een olifant in de porseleinkast. Want vrijwel alle toeristische bestemmingen en voorzieningen in Nederland kennen geen over-, maar juist ondertoerisme. Van de binnenstad van Amsterdam, Giethoorn en mogelijk van Zandvoort en Scheveningen zouden we kunnen spreken van overtoerisme. Van de vele honderden andere steden en plekken in Nederland nadrukkelijk niet. Toerisme in Nederland staat zodoende nauwelijks synoniem voor massatoerisme. En dat willen we natuurlijk graag zo houden.
Echtheid bewaken
Amsterdam heeft een grote opgave, dat voorop gesteld. Maar de echte uitdaging is hoe steden en bestemmingen kunnen leren van de onwenselijke Amsterdamse situatie. Hoe blijf je als compacte, historische stad als Leiden of Haarlem een authentieke, aantrekkelijke bestemming? Wat is het instrumentarium van gemeenten om invloed uit te oefenen op toeristische groei? Wanneer weet je of de groei te hard gaat en er nieuwe maatregelen nodig zijn? Kunnen we het gemeentebestuur eigenlijk als enige aanwijzen als belangrijke speler om interventies te plegen of is er meer nodig?
Veel actoren aan zet
Ja, er is veel meer nodig. De overheid kan in mijn ogen veel effectiever worden. Duurzaam toerisme in Nederland vraagt om een integrale visie en maatregelen op rijks-, provinciaal en stedelijk niveau. Tussen de overheidslagen bestaat geen afstemming. Op wereldschaal zijn vanuit samenwerkende landen maatregelen nodig, ook al lijken die nog ver van ons bed. De verblijfssector heeft een belangrijke verantwoordelijkheid. Net als beleggers en investeerders in hotels, winkelgebieden en binnensteden. Touroperators en bureaus voor toerisme (nationaal en regionaal) zijn aan zet. En natuurlijk de toeristen zelf, hier valt nog een wereld te winnen. In volgende blogs ga ik dieper op deze actoren in. Ik probeer dan steeds de oplossingen centraal te stellen. Want dat is wat we nodig hebben: met zijn allen de schouders eronder en werken aan slimme oplossingen. Zodat we blijven profiteren van de positieve kanten van toerisme en de kans op negatieve effecten zo klein mogelijk kunnen houden.
